Μείνε ζεστός με το σωστό υπνόσακο!

By Αnevenontas editions

Ένας υπνόσακος είναι βασικό κομμάτι του χειμερινού εξοπλισμού μας, αφού αυτός θα σας κρατήσει ζεστούς για να απολαύσετε μια διανυκτέρευση στο βουνό έξω ή σε καταφύγιο, αλλά και για να συνεχίσετε ξεκούραστοι την επόμενη ημέρα.

ΕΡΩΤΗΜΑ 1: συνθετικός ή πουπουλένιος υπνόσακος;

Υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες υπνόσακων: αυτοί που έχουν γέμιση από συνθετικό υλικό (πολυεστέρας) και αυτοί που έχουν γέμισμα από πούπουλο (διαφόρων ποιοτήτων -δες παρακάτω). Υπάρχουν θετικά και αρνητικά και στις δύο επιλογές. Ας τις δούμε:

ΠΟΥΠΟΥΛΕΝΙΟΣ ΥΠΝΟΣΑΚΟΣ

Αυτή η φυσική μόνωση, η οποία προέρχεται κυρίως από χήνες, περιλαμβάνει χιλιάδες αλληεπικαλυπτόμενες ίνες οι οποίες δημιουργούν αμέτρητους μικροσκοπικούς θύλακες αέρα. Η μονωτική ισχύς δεν προέρχεται από το ίδιο το πούπουλο, αλλά από τη θερμότητα του σώματος, που εγκλωβίζεται σε αυτούς τους θύλακες. Είναι η Ρολς Ρόις της μόνωσης.

Πλεονεκτήματα

• Βάρος: έχει την κατεξοχήν καλύτερη αναλογία θερμότητας-βάρους,
• Συμπίεση: έχει μεγαλύτερη δυνατότητα συμπίεσης (και τοποθέτησης στο σακίδιο) και τον καλύτερο μακροπρόθεσμα όγκο και επαναφορά όταν είναι ανοιχτός.
• Αντοχή στο χρόνο: ένας πουπουλένιος υπνόσακος υψηλής ποιότητας θα αντέξει δεκαετίες.
• Διαπνοή: διαπνέει καλά γιατί επιτρέπει στον ιδρώτα που εξατμίζεται να τον διαπερνά, διευρύνοντας έτσι την άνετη χρήση του σε μεγάλη ποικιλία συνθηκών.

Μειονεκτήματα

• Υγρές συνθήκες: είναι άχρηστος όταν βραχεί, επειδή οι δεσμίδες του πούπουλου –και κατά συνέπεια όλοι οι θύλακες του αέρα– σβολιάζουν αν εκτεθούν σε υγρασία. Στεγνώνει επίσης αργά. Αυτό το μειονέκτημα οι κατασκευαστές προσπαθούν να το ελαχιστοποιήσουν περνώντας στα πούπουλα μια υδρόφοβη επίστρωση.
• Τιμή: είναι πιο ακριβός. Ένας πουπουλένιος τριών εποχών με γέμισμα 800 μπορεί να στοιχίσει μέχρι 150 ευρώ περισσότερο από ότι ένας αντίστοιχος συνθετικός.

ΣΥΝΘΕΤΙΚΟΣ ΥΠΝΟΣΑΚΟΣ

Αυτό το μονωτικό υλικό είναι η καλύτερη επιλογή αν βρίσκεστε συχνά σε υγρές και βροχερές συνθήκες. Αποτελείται από πολυεστερικές ίνες, κατσαρωμένες για να αυξάνεται το πάχος τους και να αυξάνεται ο αριθμός των αεροθυλάκων. Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι: από συνεχές νήμα που αποτελείται από μακριά φύλλα κούφιου πολυεστέρα κομμένου σε πιο κοντά κομμάτια και από συμπιεσμένο νήμα ώστε να μιμείται το πούπουλο που εγκλωβίζει αέρα. Παραδείγματα: PrimaLoft One, το Thermic Micro της Mountain Hardwear κ.α.

Πλεονεκτήματα

• Αντοχή στην υγρασία: ο πολυεστέρας, αντίθετα από το πούπουλο, είναι υδροφοβικός. Μετάφραση: Όταν βρέχεται, το νερό γλιστράει ανάμεσα στις ίνες κι όχι μέσα τους, πράγμα που σημαίνει ότι το γέμισμα διατηρεί τον όγκο του κι ένα μεγαλύτερο βαθμό θερμότητας. Για αυτόν το λόγο εξάλλου στεγνώνει και πιο γρήγορα.
• Τιμή: ένας συνθετικός υπνόσακος είναι αρκετά φθηνότερος από έναν πουπουλένιο αντίστοιχης μονωτικής ικανότητας.

Μειονεκτήματα

• Βάρος: είναι σημαντικά βαρύτερος του πουπουλένιου.
• Συμπίεση: είναι αρκετά πιο ογκώδης από έναν πουπουλένιο. Παρ’ ότι το συνεχές νήμα δε θα διαλυθεί όταν τον τεντώσετε ούτε θα «σβολιάσει» όταν τον συμπιέσετε στη θήκη του, όμως είναι η πιο βαριά και με τη μικρότερη δυνατότητα συμπίεσης επιλογή. Το γέμισμα με κοντή ίνα είναι πιο αφράτο και ευκολότερα συσκευάσιμο.
• Αντοχή στο χρόνο: όσο και να τον προσέχετε, κάποια στιγμή θα «κάτσει». Τα συνθετικά υλικά κάποια στιγμή χάνουν την ελαστικότητα τους, σε αντίθεση με το πούπουλο. Η κοντή ίνα είναι ακόμα λιγότερο ανθεκτική στο χρόνο.

ΕΡΩΤΗΜΑ 2: δυο υπνόσακοι με την ίδια ένδειξη θερμοκρασίας είναι το ίδιο ζεστοί;

Και ναι και όχι. Από τότε (το 2005) που θεσπίστηκε το ευρωπαϊκό πρότυπο με την ονομασία EN13537 (και που αναθεωρήθηκε το 2017), όλες οι σοβαρές εταιρείες δίνουν τους υπνόσακους τους σε ανεξάρτητα εργαστήρια μετρήσεων. Εκεί ελέγχουν τους υπνόσακους χρησιμοποιώντας μια κούκλα, η οποία θερμαίνεται από χαλκό ώστε να κρατά σταθερή μια θερμοκρασία (του ανθρώπινου σώματος) και 20 θερμικούς αισθητήρες πάνω της. Η κούκλα τοποθετείται σε θάλαμο ο οποίος και ψύχεται ολοένα και περισσότερο. Οι αισθητήρες μετράνε το πόσο και σε ποιο σημείο της κλίμακας, ο υπνόσακος αρχίζει να δυσκολεύεται και τελικά να αδυνατεί, να κρατήσει σταθερή τη θερμοκρασία της κούκλας. 

Υπάρχουν τρεις μετρήσεις:

1. Extreme: ορίζει την ακραία θερμοκρασία που μπορεί να επιβιώσει μια γυναίκα (25 χρονών / 60 κιλών / 1.60 μ.) για ύπνο 6 ωρών. Εννοείται ότι εδώ μιλάμε για μια άβολη κατάσταση επιβίωσης και όχι πραγματικά για ύπνο.
2. Lower limit: ορίζει τη θερμοκρασία άνετου ύπνου για έναν άνδρα (25 χρονών / 70 κιλών / 1.73 μ.), που φορά θερμοεσώρουχα, είναι ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΣ) και έχει κλείσει σωστά τον υπνόσακο (κουκούλα, πλαϊνά φερμουάρ κλπ.).
3. Comfort limit: άνετος σε κάθε περίπτωση ύπνος, για μια γυναίκα (25 χρονών / 60 κιλών / 1.60 μ.), που δεν έχει εμπειρία παρόμοιων καταστάσεων.

Με βάση τα παραπάνω η απάντηση είναι ΝΑΙ. Αλλά… υπάρχει και το «αλλά». Η κούκλα δε στριφογυρίζει στη μέτρηση, αντίθετα με εσάς που θα αλλάξετε κάμποσες φορές πλευρό. Αυτό σημαίνει ότι το μονωτικό υλικό (και εδώ μιλάμε κυρίως για το πούπουλο) σε κάθε «στριφογύρισμα» συμπιέζεται και τείνει να μαζεύεται στις άκρες, αφήνοντας εκτεθειμένα σημεία, που οι Άγγλοι ονομάζουν «cold spots». Αυτά τα cold spots ρίχνουν πολύ την απόδοση του υπνόσακου. Οι κατασκευαστές, για να λύσουν αυτό το πρόβλημα ράβουν μέσα στο σώμα του υπνόσακου «κυψέλες» απ’ όπου το πούπουλο δεν μπορεί να μετακινηθεί. Όσες περισσότερες είναι οι κυψέλες και όσο πιο πολύπλοκη αρχιτεκτονική έχουν, τόσο πιο αποδοτικός και αξιόπιστος είναι ο υπνόσακος (αλλά και ακριβότερος). Αυτό το χαρακτηριστικό πρέπει να το ελέγξετε οπωσδήποτε στην αγορά ενός πουπουλένιου υπνόσακου. Ρωτήστε τον υπάλληλο ή περιηγηθείτε στην ιστοσελίδα του κατασκευαστή.

ΕΡΩΤΗΜΑ 3: τελικά πόσο βάση να δώσω στις ενδείξεις θερμοκρασίας της ετικέτας;

Όπως λέει και η λέξη, είναι ενδείξεις και όχι απόλυτα νούμερα. Πρέπει να έχετε στο νου σας: ο υπνόσακος ΔΕΝ ζεσταίνει, αλλά κρατά τη θερμοκρασία που το σώμα σας εκπέμπει. Οπότε είστε αδύνατος ή κανονικός; Άνδρας ή γυναίκα; Νέος ή όχι; Αλλά και καμιά φορά δεν είναι ίδια με την άλλη. Φαγωμένος ή πεινασμένος; Κουρασμένος ή ξεκούραστος; Αφυδατωμένος ή όχι; Και ούτω καθ’ εξής. Κανείς άνθρωπος δεν είναι ίδιος με τον άλλον, πόσο μάλλον με μια κούκλα εργαστηρίου. Και όλα αυτά επηρεάζουν καθοριστικά την ποιότητα του ύπνου σας. Οπότε ναι, χρησιμοποιείστε τις ενδείξεις, είναι αξιόπιστες, αλλά όχι με απόλυτο τρόπο.

ΕΡΩΤΗΜΑ 4: δυο υπνόσακοι με την ίδιες ενδείξεις έχουν διαφορά τιμής. Ποιoν να διαλέξω;

Που να ξέρω; Υπάρχουν πολλοί λόγοι που συμβαίνει αυτό. Γίνεται, συνήθως στους πουπουλένιους και ο Νο1 λόγος είναι τα υλικά κατασκευής. Ποιότητα πούπουλου και τρόπος κατασκευής (δες παραπάνω), είναι οι δυο σημαντικότεροι παράγοντες (οι καλές εταιρείες, τουλάχιστον τους ακριβούς υπνόσακους, τους κατασκευάζουν Ευρώπη ή Αμερική, οπότε δεν επηρεάζονται από τα φτηνά εργατικά της Άπω Ανατολής). Φυσικά αυτοί οι δυο παράγοντες έχουν άμεση σχέση με το βάρος, τη δυνατότητα συμπίεσης, αντοχής στο χρόνο κλπ. Οπότε…

Τελικά, μπορείς να μας συμβουλέψεις κάτι πιο συγκεκριμένο;

Για τα ελληνικά βουνά:θα κοιμάστε σε καταφύγια και ποτέ έξω; Ένας συνθετικός γύρω στους 0ºC είναι ότι πρέπει. 

Θα κοιμάστε έξω χειμώνα; Αγοράστε έναν πολύ καλής ποιότητας (κάτι που πρέπει να κάνετε με οποιοδήποτε υλικό χρησιμοποιείται σε ακραίες συνθήκες, όπως αυτές του βουνού). Ένας καλός πουπουλένιος με 600-700γρμ.  πούπουλου, ποιότητας  800+, θα σας καλύψει και θα σας κρατήσει πάρα πολλά χρόνια, βγάζοντας επάξια τα λεφτά του. 

Φυσικά θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχετε ένα αξιόπιστο και ποιοτικό υπόστρωμα, γιατί αλλιώς η δυνατότητα του υπνόσακου να σας κρατά ζεστούς, πέφτει πολύ.